Καρκίνος θυρεοειδούς: Συμπτώματα, διάγνωση & θεραπεία
Όταν τα Θυρεοειδικά κύτταρα αλλάζουν μορφή ή μεταλλάσσονται, πιστεύεται ότι είναι η αρχή για την ανάπτυξη του καρκίνου του θυρεοειδούς. Τα μη φυσιολογικά κύτταρα αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται και όταν υπάρχουν αρκετά από αυτά, σχηματίζουν έναν όγκο. Εάν αναγνωρίζεται νωρίς, ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι μια από τις πλέον θεραπεύσιμες μορφές καρκίνου.
Παρόλο που οι αιτίες οι οποίες προκαλούν τον καρκίνο του θυρεοειδούς μελετούνται συνεχώς, έχουν εντοπιστεί ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει την ασθένεια. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν το φύλο, την ηλικία και ορισμένες κληρονομικές ασθένειες. Οι καρκίνοι του θυρεοειδούς εμφανίζονται περίπου τρείς φορές συχνότερα στις γυναίκες παρά στους άνδρες, αν και ο λόγος για αυτήν την διαφορά είναι άγνωστος. Οι γυναίκες τείνουν επίσης να αναπτύσσουν αυτούς τους καρκίνους σε μικρότερη ηλικία 40-50 ετών, συγκριτικά με τους άνδρες που εμφανίζονται σε ηλικία 60-70 ετών. Ορισμένες κληρονομικές γενετικές ανωμαλίες έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη διαφόρων τύπων καρκίνου του θυρεοειδούς όπως: ενδοκρινική νεοπλασία-MEN 2, το σύνδρομο Gardner, οικογενειακή αδενομάτωση-FAP. Επίσης όταν υπάρχει καρκίνος θυρεοειδούς σε κάποια οικογένεια, ειδικά το μυελοειδές καρκίνωμα, ο κίνδυνος ανάπτυξης της ασθένειας αυξάνεται σε συγγενικό πρόσωπο πρώτου βαθμού. Επίσης πιστεύεται ότι μία δίαιτα χαμηλή σε ιώδιο έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο θυλακειώδους καρκίνου. Η έκθεση σε ακτινοβολία μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του θυρεοειδούς, ειδικότερα όταν η έκθεση γίνεται στην παιδική ηλικία.
Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος του θυρεοειδούς μπορεί να μην εμφανίζει συμπτώματα και σε πολλές περιπτώσεις, η ασθένεια μπορεί να ανακαλύπτεται κατά τη διάρκεια μιας εξέτασης ρουτίνας ή εξέτασης που εκτελείται για την διάγνωση άλλης πάθησης. Το πιο συνηθισμένο πρόωρο σημάδι για τον καρκίνο του θυρεοειδούς είναι ένα ασυνήθιστο οζίδιο στο λαιμό. Όταν παρατηρηθεί μια νέα αυξανόμενη μάζα στον τράχηλο θα πρέπει ο ασθενής να επισκεφθεί τον ιατρό. Τα περισσότερα οζίδια του θυρεοειδούς είναι συνήθως καλοήθη, όμως είναι σημαντικό να εξετασθούν από έναν ειδικό ιατρό προς αποκλεισμό της κακοήθειας. Άλλα σημεία προειδοποίησης για τον καρκίνο του θυρεοειδούς περιλαμβάνουν: Βραχνάδα, κούραση, διογκωμένους λεμφαδένες στον τράχηλο, ένας βήχας που επιμένει και δεν προκαλείται από κρυολόγημα, πόνος στον αυχένα, αλλαγή φωνής μέχρι και προβλήματα αναπνοής.
Η ακριβής διάγνωση για τον καρκίνο του θυρεοειδούς είναι ένα σημαντικό βήμα στην θεραπεία της ασθένειας. Για την ολοκλήρωση της διάγνωσης είναι απαραίτητο το πλήρες ιστορικό, η κλινική εξέταση καθώς και αιματολογικές και απεικονιστικές εξετάσεις. Με το υπερηχογράφημα του τραχήλου ελέγχεται για την παρουσία κάποιου όζου θυρεοειδούς ή για λεμφαδένες στην περιοχή (λεμφαδενική χαρτογράφηση). Αν ο όζος είναι ύποπτος θα χρειαστεί να γίνει η βιοψία, η οποία είναι από τους ακριβέστερους τρόπους για την διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς. Άλλες χρήσιμες εξετάσεις είναι το σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς ή το CT ή MRI. Ο καρκίνος θυρεοειδούς μπορεί να συνυπάρχει με την πολυοζώδη βρογχοκήλη σε ποσοστό έως 8%, ενώ σε περιπτώσεις με υπερθυρεοειδισμό, όπως αυτόνομο αδένωμα ή νόσος του Graves, το ποσοστό μπορεί να φτάσει έως 15%. Ανακαλύπτονται μετεγχειρητικά με το πόρισμα της ιστολογικής εξέτασης, είναι μικροκαρκινώματα και συνήθως δεν αποτελούν κίνδυνο για τον άρρωστο.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι καρκίνου του θυρεοειδούς όπως:
- Το Θυλώδες καρκίνωμα είναι ο πιο κοινός τύπος και αντιπροσωπεύει περίπου το 80% των περιπτώσεων. Είναι ένας καρκίνος βραδέως αναπτυσσόμενος και μπορεί να αναπτυχθεί σε έναν ή σε αμφότερους τους λοβούς του θυρεοειδούς αδένα.
- Το θυλακειώδες καρκίνωμα είναι ο δεύτερος συνηθέστερος καρκίνος του θυρεοειδούς και βρίσκεται σε ποσοστό 10% των περιπτώσεων. Βρίσκεται πιο συχνά σε μέρη με ανεπαρκή λήψη ιωδίου από τις τροφές. Σχετίζεται με μια καλή πρόγνωση, αν και είναι κάπως πιο επιθετικός από το θυλώδες καρκίνωμα.
- Το καρκίνωμα με κύτταρα Hurthle, είναι ένας υπότυπος του θυλακειώδους καρκίνου και βρίσκεται σε ποσοστό 2%-3%.
- Το μυελοειδές καρκίνωμα που αναπτύσσεται από κύτταρα C, είναι πιο επιθετικό και λιγότερο διαφοροποιημένο συγκριτικά με τους προηγούμενους καρκίνους και αντιπροσωπεύει το 3% έως 4% των νεοπλασμάτων του θυρεοειδούς. Υπάρχουν 2 μορφές: α) η σποραδική η οποία είναι πιο συχνή, αντιπροσωπεύοντας το 85% των μυελοειδών καρκίνων του θυρεοειδούς και βρίσκεται κυρίως σε ηλικιωμένους και δεν κληρονομείται και β) η οικογενειακή, η οποία κληρονομείται και συχνά αναπτύσσεται στην παιδική ηλικία ή στους νέους.
- Το αναπλαστικό είναι ο πιο αδιαφοροποίητος τύπος καρκίνου του θυρεοειδούς και είναι μια πολύ επιθετική μορφή καρκίνου που εξαπλώνεται γρήγορα σε άλλα μέρη του τραχήλου και του σώματος. Εμφανίζεται περίπου σε ποσοστό 1% έως 2% των καρκίνων του θυρεοειδούς.
- Λέμφωμα. Το λεμφώματα του θυρεοειδούς είναι πολύ σπάνια και αποτελούν μόνο το 1-2% όλων των καρκίνων του θυρεοειδούς. Συνήθως εμφανίζονται σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών. Μπορούν να αναπτυχθούν αρκετά γρήγορα, με αξιοσημείωτα συμπιεστικά συμπτώματα.
Η θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο του καρκίνου του θυρεοειδούς. Στην σωστή θεραπεία εμπλέκεται μια ομάδα αποτελούμενη από ενδοκρινολόγο, ακτινοθεραπευτή, ογκολόγο και χειρουργό.
Η χειρουργική επέμβαση είναι η πρώτη θεραπεία για τους περισσότερους τύπους καρκίνου του θυρεοειδούς. Περιλαμβάνει ολική θυρεοειδεκτομή και λεμφαδενικό καθαρισμό όταν υπάρχει υποψία ή διαπίστωση διηθημένων λεμφαδένων. Άλλες μέθοδοι θεραπείας περιλαμβάνουν την ακτινοθεραπεία και σπάνια χημειοθεραπεία. Ο προεγχειρητικός υπερηχογραφικός έλεγχος είναι σημαντικός για τον προγραμματισμό της χειρουργικής επέμβασης.
Για το θυλώδες καρκίνωμα η επέμβαση εκλογής είναι ολική θυρεοειδεκτομή και κεντρικός λεμφαδενικός καθαρισμός ειδικά όταν ο προεγχειρητικός έλεγχος διαπιστώνει ύποπτους λεμφαδένες.
Για το θυλακειώδες καρκίνωμα συνήθως αρκεί η ολική θυρεοειδεκτομή, αφού οι λεμφαδενικές μεταστάσεις είναι σπάνιες. Συμπληρωματικά σε αυτούς τους δυο καρκίνους, μετεγχειρητικά μπορεί αν χρειαστεί να χορηγηθεί ραδιενεργό ιώδιο-131, για την αφαίρεση των υπολειμμάτων θυρεοειδικών ιστών ή λεμφαδενικού ιστού.
Για το μυελοειδές καρκίνωμα είναι σημαντικό η χειρουργική επέμβαση να περιλαμβάνει εκτός της ολικής θυρεοειδεκτομής και εκτεταμένο λεμφαδενικό καθαρισμό, ανάλογα με τις τιμές τις καλσιτονίνης. Το ραδιενεργό ιώδιο δεν έχει καμιά επίδραση σε αυτό το είδος καρκίνου.
Για το αναπλαστικό καρκίνωμα η χειρουργική επέμβαση είναι αμφιβόλου αποτελέσματος, επειδή όταν διαγιγνώσκεται η ασθένεια η κατάσταση είναι συνήθως ανεγχείρητη. Εφαρμόζεται εξωτερική ακτινοβολία και χημειοθεραπεία περισσότερο προς ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Το πρωτογενές λέμφωμα που επηρεάζει τον θυρεοειδή μπορεί συχνά να θεραπευθεί με ακτινοβολία ή χημειοθεραπεία.
Όλοι οι ασθενείς μετά την ολική θυρεοειδεκτομή θα λαμβάνουν εφόρου ζωής θεραπεία αντικατάστασης με Τ4, για την αντικατάσταση της κανονικής παραγωγής ορμονών ή / και την καταστολή της υποτροπής του όγκου, σε καλούς διαφοροποιημένους καρκίνους θυρεοειδούς.
Για την ανίχνευση πιθανής υποτροπής της νόσου κατά το πρώτο έτος μετά την θυρεοειδεκτομή, ο ενδοκρινολόγος θα παρακολουθεί την περιοχή με υπέρηχο τραχήλου, επίπεδα TSH, Tg ( θυρεοσφαιρίνης) ορού και επίπεδα καλσιτονίνης για μυελοειδές καρκίνωμα. Ο χρόνος και η συχνότητα παρακολούθησης είναι συνήθως στο πρώτο έτος κάθε 3-6-12 μήνες.
Η πρόγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς εξαρτάται από τον ιστολογικό τύπο, το στάδιο της κακοήθειας, την ηλικία, το μέγεθος του όγκου, την αγγειακή και την διήθηση της θυρεοειδικής κάψας και τις απομακρυσμένες μεταστάσεις.
Για τον θυλώδες καρκίνωμα, η πρόγνωση είναι αρκετά καλή με 10ετή επιβίωση 90% (αυτό μειώνεται σημαντικά εάν ο όγκος έχει εξαπλωθεί πέρα από τον αδένα)
Το θυλακειώδες καρκίνωμα έχει υψηλή επιβίωση 10 ετών σε περίπου 85% (η αιματογενής εξάπλωση είναι δείκτης φτωχότερης πρόγνωσης)
Το μυελοειδές καρκίνωμα έχει επίσης καλή πρόγνωση, ενώ η επιβίωση 10 ετών μειώνεται κάτω απο το 90%, όταν παρατηρείται οζώδης ή μεταστατική εξάπλωση.
Για τον αναπλαστικό καρκίνο, υπάρχει μια πολύ κακή πρόγνωση με 1ετή επιβίωση 10-20%.
Διαβάστε περισσότερα για τη χειρουργική επέμβαση του θυρεοειδούς αδένα.
