Περιεδρικό συρίγγιο: Συμπτώματα, διάγνωση & θεραπεία
Το περιεδρικό συρίγγιο αντιπροσωπεύει μια φλεγμονώδη διαδρομή μεταξύ της επιφάνειας του πρωκτικού σωλήνα από μια πλευρά και του περιπρωκτικού δέρματος από την άλλη πλευρά. Στην μεγαλύτερη πλειονότητά τους τα περιεδρικά συρίγγια είναι το επακόλουθο ενός περιεδρικού αποστήματος. Το απόστημα αντιπροσωπεύει την οξεία φάση, ενώ το συρίγγιο είναι η χρόνια εκδήλωση της ίδιας πάθησης.
Στον πρωκτικό σωλήνα, στο σημείο της οδοντωτής γραμμής, υπάρχουν οι περιπρωκτικοί αδένες. Όταν γίνεται απόφραξη του εκφορητικού πόρου ενός περιπρωκτικού αδένα, προκαλείται φλεγμονή στην πρώτη φάση και εν συνεχεία το περιεδρικό απόστημα, το οποίο είναι μια οξεία κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από έντονο πόνο, πυρετό και δυσκολία στη αφόδευση. Το απόστημα όταν παροχετεύεται στο έξω δέρμα γύρω από τον πρωκτό, τότε σχηματίζεται μια επιθηλιοποιημένη διαδρομή μεταξύ του πρωκτού με το έξω δέρμα, κατάσταση η οποία ονομάζεται περιεδρικό συρίγγιο.
Η συχνότητα δημιουργίας ενός περιεδρικού συριγγίου, μετά από ένα περιπρωκτικό απόστημα, κυμαίνεται μεταξύ 26% και 38%. Η μέση ηλικία για την εκδήλωση της νόσου είναι 40 έτη, (εύρος 20 έως 60 ετών). Οι άνδρες έχουν διπλάσια πιθανότητα να αναπτύξουν ένα περιεδρικό συρίγγιο σε σύγκριση με τις γυναίκες.
Άλλες αιτίες, λιγότερο συχνές, που συμβάλουν στην δημιουργία περιεδρικών συριγγίων είναι η νόσος του Crohn και η πρωκτίτιδα μετά ακτινοθεραπεία ή ακτινομύκωση.
Τα περιεδρικά συρίγγια ταξινομούνται, ως προς τη σχέση με τους μυς του πρωκτικού σφιγκτήρα, ως εξής:
- Υποβλεννογόνια η επιφανειακά
- Μεσωσφιγκτηριακά – 45%
- Διασφιγκτηριακά -30%
- Υπερσφιγκτηριακά -20%
- Εξωσφιγκτηριακά -5%
Σε σχέση με την πολυπλοκότητά τους τα περιεδρικά συρίγγια ταξινομούνται σε απλά και σύνθετα.
Οι ασθενείς με περιεδρικό συρίγγιο συνήθως αναφέρουν χρόνια διαλείπουσα πυώδη εκροή από κάποιο σημείο του περιπρωκτικού δέρματος. Κατά την κλινική εξέταση διαπιστώνεται το εξωτερικό στόμιο του συριγγίου που βρίσκεται στο δέρμα γύρω από τον πρωκτό και μπορεί να παρουσιάζει κάποιο οίδημα ή φλεγμονή, ή και να εκβάλει μικρή ποσότητα πύου ή αίματος μετά από πίεση. Επίσης μπορεί να ψηλαφάται ένα ‘’κορδόνι’’ από το έξω στόμιο του συριγγίου που οδηγεί προς τον πρωκτό. Το έσω στόμιο το οποίο βρίσκεται στον πρωκτό διαπιστώνεται τις περισσότερες φορές μετά την δακτυλική εξέταση. Τα απλά συρίγγια δεν απαιτούν απεικόνιση για την καθοδήγηση της θεραπείας, ενώ τα σύνθετα ή τα υποτροπιάζοντα συρίγγια μπορεί να επωφεληθούν από απεικονιστικές μελέτες, όπως: η συριγγογραφία, ο πρωκτικός υπέρηχος, η αξονική τομογραφία, ή η μαγνητική τομογραφία.
8 έως 12 εβδομάδες μετά από την διάνοιξη ενός περιεδρικού αποστήματος, αν υπάρχουν ακόμη εκκρίσεις ή τοπική φλεγμονή, τότε υπάρχει σοβαρή υποψία για τη δημιουργία ενός περιεδρικού συριγγίου, για το οποίο ενδείκνυται περαιτέρω χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική θεραπεία είναι ο βασικός πυλώνας της θεραπείας και εφαρμόζεται σε όλους τους ασθενείς, με εξαίρεση μερικούς ασθενείς με νόσο του Crohn. Ο γενικός στόχος της χειρουργικής επέμβασης είναι η εξάλειψη του συριγγίου, η διατήρηση της πρωκτικής σφιγκτηριακής επάρκειας και η αποτροπή της υποτροπής. Η χειρουργική προσέγγιση εξαρτάται από την σωστή ταξινόμηση του συριγγίου.
Εάν το συρίγγιο είναι απλό (διαπερνά ελάχιστα το μυϊκό σφιγκτήρα < 30%) μπορεί να πραγματοποιηθεί μια μερική σφιγκτηροτομή η οποία περιλαμβάνει διάνοιξη του συριγγώδη πόρου από το έξω έως το έσω στόμιο, δημιουργώντας ένα αυλάκι το οποίο επουλώνεται από μέσα προς τα έξω.
Εάν το συρίγγιο είναι σύνθετο εφαρμόζονται άλλες τεχνικές προς ελαχιστοποίηση του κίνδυνου της υποτροπής η της ακράτειας. Εφαρμόζονται διάφορες τεχνικές όπως:
- Τεχνική Seton, η οποίο χρησιμοποιεί ένα κομμάτι χειρουργικού νήματος η ελαστικό κορδόνι, που διαπερνάται μέσα από το συρίγγιοπεριβάλλοντας τους σφιγκτήρες και τους υπόλοιπους ιστούς και στο τέλος δένεται. Μετά το δέσιμο, ο ρόλος του seton είναι να κόβει προοδευτικά τους ιστούς, επιτρέποντας την ταυτόχρονη επούλωση με τη κατάργηση του συριγγίου. Όσο πιο σφικτά είναι το seton τόσο πιο γρήγορα κόβει τους ιστούς και κάθε 4-6 εβδομάδες γίνεται έλεγχος για νέα ρύθμιση του νήματος. Τα χαλαρά seton μπορεί να τοποθετηθούν , αρχικά, για τον έλεγχο και την παροχέτευση επίμονων φλεγμονών.
- Βλεννογονικός κρημνός. Είναι η τεχνική όπου στην πρώτη φάση πραγματοποιείται καθαρισμός του έσω στομίου του συριγγίου και εν συνεχεία γίνεται η κάλυψή του με βλεννογονικό κρημνό, ώστε διακόπτεται κάθε επαφή του συριγγίου με το εντερικό περιεχόμενο.
- Βιολογικά προϊόντα όπως η κόλα ινικής με σκοπό να αποφράζει το συρίγγιο, ή το βιολογικό κορδόνι, το οποίο τοποθετείται σε όλο το μήκος του συριγγίου.
- Τεχνική Laser, Filac (Fistula tract Laser Closure) η οποία εφαρμόζεται αρκετά συχνά σε επιλεγμένες περιπτώσεις. Η επέμβαση εκτελείται χωρίς τομή και δεν υπάρχουν προβλήματα σε σχέση με την ακράτεια των κοπράνων. Στόχος της επέμβασης είναι η φωτοθερμική εξάχνωση του τοιχώματος του συριγγίου, με χρήση του λέιζερ με σκοπό το κλείσιμο του συριγγώδη πόρου. Έχει σαν πλεονέκτημα πιο γρήγορη ανάρρωση, είναι αναίμακτη, πιο ανώδυνη καθώς καταργούνται οι καθημερινές αλλαγές του τραύματος.